آلوپسی آره‌آتا (AA) یک اختلال پیچیده در سیستم ایمنی است که سبب ریزش مو می‌شود. در این اختلال، ریزش مو با ایجاد اسکار همراه نیست. باور محققین بر این است که هم زمینه ژنتیکی و عوامل محیطی در بروز AA دخیل هستند. مشخصه بالینی AA ریزش ناگهانی مو در ناحیه اسکالپ یا در سطح بدن است که منجر به ایجاد پچ‌های صاف با مرزهای دوار کاملاً مشخص می شود. در AA، ریزش مو محدود به یک ناحیه مشخص است و در محل مذکور آتروفی دیده نمی شود. در 1% موارد، آلوپسی ممکن است کل اسکالپ (آلوپسی توتالیس) یا کل بدن (آلوپسی یونیورسالیس) را درگیر کند.
AAبیش تر به عنوان یک اختلال غیرقابل درمان در نظر گرفته می شود. در حال حاضر، گزینه های درمانی موجود فقط در موارد خفیف موثر است و نرخ عود بیماری پس از درمان بالا است.
بررسی روش های متعدد درمان آلوپسی آره‌آتا
روش های متعددی برای درمان AA ارائه شده است که از آن جمله می توان به تجویز موضعی، تزریقی یا سیستمیک استروئیدها، ایمونوتراپی موضعی، ماینوکسیدیل موضعی، محرک های موضعی مانند آنترالین و سرکوب کننده های سیستمیک ایمنی مانند سیکلوسپورین یا متوترکسات اشاره کرد. میزان موفقیت روش های درمانی مذکور بسته به شدت و مدت بیماری متفاوت است. در سال های اخیر روش هایی مانند میکرونیدلینگ و فوتوداینامیک تراپی در درمان موارد خفیف تا شدید AA مورد استفاده قرار گرفته است.
میکرونیدلینگ یک روش درمانی کم تهاجمی است که در آن از سوزن‌های بسیار نازک و ظریف با عمق نفوذ 0.5 تا 2.5 میلی‌متر برای ایجاد میکروتروما در پوست استفاده می شود. این فرآیند سبب آزادسازی تعدادی از عوامل رشد مانند TGF-α ، TGF-β ، فاکتور رشد فیبروبلاستی (FGF) و فاکتور رشد مشتق از پلاکت (PDGF) می شود. میکرونیدلینگ با حداقل عوارض جانبی سبب تحریک تولید کلاژن جدید و الاستین و در نتیجه بازسازی پوست می شود. این روش هم چنین راهکاری موثر در افزایش نفوذ داروهای موضعی در لایه های میانی و عمیق پوست است.
از دیگر رویکردهای درمانی نوین، فوتوداینامیک تراپی (PDT) است. در این روش، در محل درمان از یک ماده حساس کننده به نور مانند 5-آمینولولینیک اسید(ALA) یا متیل 5-آمینولولات استفاده می شود. سپس محل مورد نظر با یک منبع نور قرمز یا آبی تحت تابش قرار می گیرد. این کار سبب ایجاد مواد فوتوتوکسیک می شود. این مواد در نواحی تحت درمان منتشر می‌شوند و به طور انتخابی سلول‌های بدخیم را از بین می‌برند. از PDT عمدتاً در درمان photoaging، سرطان های پوست غیر ملانومایی، آکنه، زگیل و سایر بیماری های عفونی استفاده می‌شود.
مطالعه انجام شده برای بررسی ترکیب میکرونیدلینگ و فوتوداینامیک تراپی
در مطالعه انجام شده توسط Giorgio و همکارانش که در سال 2020 در ژورنال Clinical and experimental dermatology انتشار یافته است، از ترکیب میکرونیدلینگ و فوتوداینامیک تراپی با ALA در درمان آلوپسی آره‌آتا استفاده شده است.
در این تحقیق، 41 بیمار شامل 17 مرد و 24 زن با میانگین سنی 7/33 سال مبتلا به آلوپسی آره‌آتا خفیف تا شدید در ناحیه اسکالپ مورد مطالعه قرار گرفتند. میانگین مدت ابتلای این افراد به AA، 11 سال بود.
به منظور ارزیابی نتایج، تصویربرداری بالینی و درموسکوپی در اولین ویزیت (T0) و پس از سه (T1) و شش (T2) جلسه درمانی انجام شد. در پایان مطالعه، اثربخشی با ارزیابی درصد رشد مجدد مو در ناحیه تحت درمان با استفاده از مقیاس چهار نقطه ای صورت گرفت.
بیماران به صورت تصادفی به 3 گروه تقسیم شدند. درمان شامل 6 جلسه با فواصل 3 هفته ای بود.
گروه A شامل 9 بیمار بود که تنها با میکرونیدلینگ تحت درمان قرار گرفتند. عمق نفوذ میکرونیدل‌ها در این گروه، 1 میلی متر بود. در آخرین ویزیت بیماران این گروه، ارزیابی های بالینی و درموسکوپی هیچ موردی از رویش مجدد مو را نشان نداد. به همین دلیل، پروتکل درمانی اتخاذ شده در این گروه، متوقف شد و مطالعات با گروه های B و C ادامه یافت.
گروه B شامل 15 بیمار بود که تحت درمان با ALA-PDT قرار گرفتند. به این ترتیب که ابتدا محل درمان به مدت دو ساعت با کرم ALA ده درصد پوشانده شد. سپس ناحیه مورد نظر به مدت 8 دقیقه تحت تابش با منبع نور قرمز به طول موج 630 نانومتر و دانسیته 37 ژول بر سانتی‌متر مربع قرار گرفت. در این گروه، در دو بیمار رویش مجدد مو به صورت کامل، در پنج بیمار رویش بالاتر از 50 درصد و در یک بیمار رویش کمتر از 50 درصد مشاهده شد. در چهار بیمار، هیچ پاسخی به درمان دیده نشد.
گروه C شامل 17 بیمار بود که با ترکیب میکرونیدلینگ و ALA-PDT تحت درمان قرار گرفتند. برای این منظور، ابتدا محل درمان با کرم ALA ده درصد پوشانده شد. سپس، میکرونیدلینگ با نیدل‌های یک میلی متری انجام شد. سپس ناحیه به مدت 2 ساعت با ALA پوشانده شد. در پایان، ناحیه مورد نظر به مدت 8 دقیقه تحت تابش با نور قرمز قرار گرفت (طول موج 630 نانومتر و دانسیته 37 ژول بر سانتی‌متر مربع). در پایان مطالعه، در این گروه، در سه بیمار رویش مجدد مو به صورت کامل مشاهده شد (شکل یک). در هفت نفر میزان رویش مو بالاتر از 50% و در شش بیمار دیگر، این میزان کمتر از 50% بود. فقط در یک نفر هیچ پاسخی به ترکیب میکرونیدلینگ و ALA-PDT دیده نشد.
شکل 1 ارزیابی بالینی و درموسکوپیک قبل (a و b) و بعد از درمان (c و d) در بیمار تحت درمان با ترکیب میکرونیدلینگ و ALA-PDT که نشان دهنده رویش مجدد مو به صورت کامل است.
نتایج به دست آمده در این تحقیق، بیانگر ایمنی و اثربخشی ترکیب میکرونیدلینگ و ALA-PDT در درمان آلوپسی آره‌آتا بود. رهایش فاکتورهای رشد به دنبال انجام میکرونیدلینگ، به تنهایی برای القای پاسخ درمانی مناسب و رویش مجدد مو کافی نیست. اما این تکنیک با افزایش میزان نفوذ ALA در پوست به عنوان یک ترکیب سرکوب کننده سیستم ایمنی، اثربخشی PDT را افزایش می‌دهد. بنابراین در نتیجه هم افزایی میکرونیدلینگ و ALA-PDT، پاسخ درمانی بهینه ایجاد می شود.
منابع:
- Strazzulla LC, Wang EH, Avila L, Sicco KL, Brinster N, Christiano AM, Shapiro J. Alopecia areata: an appraisal of new treatment approaches and overview of current therapies. Journal of the American Academy of Dermatology. 2018;78(1):15-24. Available at:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0190962217318741
- Alster TS, Graham PM. Microneedling: a review and practical guide. Dermatologic Surgery. 2018;44(3):397-404. Available at:
https://journals.lww.com/dermatologicsurgery/toc/2018/03000
- Giorgio CM, Babino G, Caccavale S, Russo T, De Rosa AB, Alfano R, Fulgione E, Argenziano G. Combination of photodynamic therapy with 5‐aminolaevulinic acid and microneedling in the treatment of alopecia areata resistant to conventional therapies: our experience with 41 patients. Clinical and experimental dermatology. 2020;45(3):323-6. Available at:
