Striae distensae (SD) یک اختلال پوستی شایع است که در اثر آسیب دیدن یا پارگی الیاف الاستیک پوست ایجاد می‌شود. این اختلال می تواند به طور قابل توجهی بر سلامت روانی و کیفیت زندگی بیماران، به ویژه زنان، تأثیر بگذارد.
Striae distensae بر 2 نوع است:
- striae rubra که مشخصه آن ایجاد ضایعات اریتماتوز و دچار کشیدگی است.
- striae alba که مشخصه آن ایجاد ضایعات آتروفیک، چروکیده و هیپوپیگمانته است.
پاتوفیزیولوژی دقیق SD چندان مشخص نیست. از آن جایی که SD نرخ بالاتری در دوقلوهای مونوزایگوتیک دارد، بنابراین استعداد ابتلا به این اختلال می تواند ژنتیکی باشد. عوامل مکانیکی به عنوان محتمل ترین علت بروز SD شناخته می شوند. کشش بیش از حد در پوست سالم سبب ایجاد SD می‌شود. در بیماران دچار اختلالات پوستی به وبژه در درم، حتی بارهای مکانیکی عادی نیز می توانند زمینه ساز بروز SD گردند.
تاثیر اختلالات هورمونی در افزایش سطح استروژن
افزون بر این، آنالیزهای هیستوپاتولوژیک بیماران نشان دهنده افزایش سطح بیان گیرنده های استروژن، آندروژن و گلوکوکورتیکوئید است که نشان می دهد اختلالات هورمونی نیز ممکن است در بروز SD نقش داشته باشد. علاوه بر این موارد، SD ممکن است ناشی از استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی و مهارکننده های پروتئاز (مانند ایندیناویر) باشد. هم‌چنین گزارشاتی وجود دارد که بیان گر نرخ بالای SD در بیماران آلوده به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) است.
ضایعات SD عمدتاً در باسن، شکم، هیپ، ناحیه لومبوساکرال و پستان‌ها ایجاد می‌شوند. به علاوه، ضایعاتی بر روی بازوها و زیربغل‌ها شکل می‌گیرند که معمولاً ناشی از تغییر وزن بدن یا هایپرتروفی عضلات هستند. ضایعات ایجاد شده در بالای شکم و پستان‌ها اغلب با حاملگی در ارتباط هستند و اغلب پس از هفته 25 بارداری پدیدار می‌شوند. تاکنون روش‌های مختلفی برای درمان SD پیشنهاد شده است. رویکرد ارجح استفاده از روش‌های کم تهاجمی، به صورت مونوتراپی یا به همراه روش‌های دیگر است. ترجیح بیماران استفاده از روش‌هایی است که با کم‌ترین عوارض جانبی و حداقل طول دوره نقاهت همراه باشند.
میکرونیدلینگ روش اصلی در درمان SD در سال های اخیر
یکی از روش‌هایی که در سال‌های اخیر به صورت فزاینده‌ای برای درمان SD به کار گرفته شده است میکرونیدلینگ (MN) است که اثربخشی درمانی آن در آزمایشات بالینی مورد ارزیابی قرار گرفته است. مطالعات انجام شده با نمونه‌های کوچک از بیماران، با نتایج امیدوارکننده‌ای در مدیریت SD همراه بوده است. لیزرها نیز به طور گسترده‌ای در درمان SD مورد استفاده قرار گرفته‌اند. اخیراً لیزرهای فرکشنال non-ablative به عنوان گزینه درمانی جدیدی برای رفع ضایعات SD مطرح شده‌اند.
Naspolini و همکارانش در مقاله‌ای که در سال 2019 در American Journal of Clinical Dermatology منتشر کردند به مقایسه اثربخشی میکرونیدلینگ و لیزر فرکشنال non-ablative در درمان استریای شکمی از نوع striae alba پرداختند. برای این منظور 20 داوطلب زن با skin type فیتزپاتریک نوع III و IV دارای ضایعات استریای شکمی در مطالعه وارد شدند. در هر یک از بیماران، ناحیه شکمی به صورت طولی به دو نیمه برابر تقسیم شد. درمان در یکی از نیمه‌ها با میکرونیدلینگ و در نیمه مقابل با لیزر فرکشنال non-ablative انجام شد. دوره درمان متشکل از 5 جلسه با فواصل ماهانه بود.
به منظور ارزیابی نتایج، عکس‌برداری و بایوپسی از پوست بیماران قبل از شروع درمان و پس از جلسات سوم و پنجم انجام شد. دو ارزیاب مستقل پاسخ بالینی را با استفاده از مقیاس Global Aesthetic Improvement Scale (GAIS) مورد سنجش قرار دادند. هم‌چنین میزان رضایت بیماران از نتایج درمانی و شدت عوارض جانبی مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزیابی‌های هیستوپاتولوژیک نشان دهنده افزایش قابل توجه میزان الیاف کلاژن و الاستیک بافت پس از جلسات درمانی سوم و پنجم بدون وجود اختلاف آماری معنی دار بین دو روش بود.
ضخامت اپیدرم در گروه درمان شده با میکرونیدلینگ از 36/4±57/73 به 61/6±59/104 افزایش یافت که به طور معنی داری بالاتر از میزان افزایش این شاخص در گروه درمان شده با لیزر فرکشنال non-ablative بود (از 5/7±18/68 به 96/5±04/99). ارزیابی بیماران از نتایج درمانی حاکی از بهبود ضایعات استریا در هر دو روش، بدون وجود اختلاف آماری معنی دار بین دو گروه بود. میانگین میزان درد گزارش شده توسط بیماران در گروه درمان شده با میکرونیدلینگ، 31/0±23/5 و در گروه درمان شده با لیزر فرکشنال non-ablative، 22/0±39/2 بود.
در مقابل، میانگین مدت زمان عوارض جانبی در گروه درمان شده با میکرونیدلینگ، 37/0±0/3 روز و در گروه درمان شده با لیزر فرکشنال non-ablative، 45/0±03/4 روز بود. نتایج به دست آمده از این تحقیق، بیان گر ایمنی و اثربخشی میکرونیدلینگ و لیزر فرکشنال non-ablative در درمان ضایعات SD در افراد با فتوتایپ III و IV بود. در این بین، میکرونیدلینگ به دلیل عدم نیاز به تجهیزات پیچیده و هزینه کم‌تر بر لیزر فرکشنال non-ablative ارجحیت دارد.
منابع:
- Ross NA, Ho D, Fisher J, Mamalis A, Heilman E, Saedi N, Jagdeo J. Striae distensae: preventative and therapeutic modalities to improve aesthetic appearance. Dermatologic Surgery. 2017;43(5):635-48. Available at:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28375972/
- Al‐Himdani S, Ud‐Din S, Gilmore S, Bayat A. Striae distensae: a comprehensive review and evidence‐based evaluation of prophylaxis and treatment. British Journal of Dermatology. 2014;170(3):527-47. Available at:
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/bjd.12681
- Naspolini AP, Boza JC, da Silva VD, Cestari TF. Efficacy of microneedling versus fractional non-ablative laser to treat striae alba: a randomized study. American journal of clinical dermatology. 2019;20(2):277-87. Available at:
https://link.springer.com/article/10.1007/s40257-018-0415-0
