استرچ مارک یا استریا یکی از انواع اسکارهای پوستی است که منجر به تغییر رنگ و ظاهر پوست میشود. استرچ مارک با گذشت زمان ممکن است کم‌رنگ شود اما هرگز به طور کامل ناپدید نمی‌شود. علت ایجاد استرچ مارک رشد سریع یا اضافه وزن ناگهانی است که منجر به پارگی لایه درم پوست میشود. به علاوه، کشیدگی بیش از حد پوست نیز می‌تواند سبب ظهور استرچ مارک شود.
این ضایعه پوستی در دوران بلوغ و سه ماهه سوم حاملگی شیوع بیش‌تری دارد. استرچ مارک‌ها بیش‌تر در اندام‌هایی پدیدار می‌شوند که ذخیره فراوانی از چربی دارند که به عنوان نمونه می‌توان به شکم، سینه، ران، کفل، بازو و زیربغل اشاره کرد [1] بر اساس مقاله مرور نظام‌مندی که در سال 2012 توسط Bernnan و همکارانش انجام شده است، هیچ شواهدی مبنی بر اثربخشی کرم‌ها و محلول‌های موضعی در پیشگیری از ایجاد استرچ مارک در زنان باردار وجود ندارد [2]
از روش‌های درمانی رایج برای درمان استرچ مارک می‌توان به میکرونیدلینگ، لیزردرمانی، کربوکسی‌تراپی، و استفاده از ترکیباتی چون گلایکولیک اسید و ترتینوئین اشاره کرد.
این مقاله در سه بخش تهیه و تنظیم شده است. در بخش اوّل، مقالات کاربرد میکرونیدلینگ در درمان استرچ مارک ارائه شده است. سپس، به منظور مقایسه اثربخشی میکرونیدلینگ با دیگر روش‌های مرسوم مورد استفاده در درمان استرچ مارک، مقالات مرتبط با کربوکسی‌تراپی و لیزردرمانی آمده است.
2- Brennan M, Young G, Devane D. Topical preparations for preventing stretch marks in pregnancy. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2012(11) – DOWNLOAD
کاربرد میکرونیدلینگ در درمان استرچ مارک
در مطالعات مختلف از میکرونیدلینگ به تنهایی و یا به همراه دیگر روش‌ها در درمان استرچ مارک استفاده شده است. در سال 2015، Sanad و همکارانش از میکرونیدلینگ و تری کلرواستیک اسید (TCA) برای درمان striae rubra در ناحیه شکم استفاده کردند. نتایج به دست آمده در هر دو گروه بیان‌گر کاهش معنادار ابعاد، رنگ و بافت پوست پس از درمان بود. بررسی‌های هیستوپاتولوژیک نشان داد میزان افزایش ضخامت اپیدرم در گروه درمان شده با میکرونیدلینگ و TCA به طور معناداری بیش‌تر از گروه درمان شده با میکرونیدلینگ بود [1]
در تحقیق دیگری Casabona و همکارانش در سال 2017، ترکیب کلسیم هیدروکسی آپاتیت، آسکوربیک اسید و میکرونیدلینگ را برای درمان استرچ مارک به کار گرفتند. نتایج درمان در 85 درصد بیماران رضایت بخش بود [2]
در سال 2018، Jha و همکارانش برای درمان striae distensae از میکرونیدلینگ به همراه PRP و TCA استفاده کردند. درمان در 3 جلسه انجام شد و پس از 9 هفته، تغییرات به وضوح قابل مشاهده بودند [3]
Alster و همکارانش در سال 2019 از میکرونیدلینگ برای درمان استرچ مارک در بیماران با پوست‌های تیره و روشن استفاده کردند. نتایج این پژوهش نشان داد میکرونیدلینگ روشی امن و موثر برای درمان استرچ مارک است که می‌تواند بدون نیاز به درمان‌های مکمل و با ایجاد حداقل عوارض نتایج درمانی قابل ملاحظه و ماندگاری ایجاد کند [4]
2- Casabona G, Marchese P. Calcium hydroxylapatite combined with microneedling and ascorbic acid is effective for treating stretch marks. Plastic and Reconstructive Surgery Global Open. 2017;5(9) – DOWNLOAD
3- Jha A, Sonthalia S, Jakhar D. Platelet-rich plasma with microneedling and trichloroacetic acid peel for treatment of striae distensae. Journal of the American Academy of Dermatology. 2018;79(6) – DOWNLOAD
4- Alster TS, Li MK. Microneedling Treatment of Striae Distensae in Light and Dark Skin with Long-Term Follow-Up. Dermatologic surgery. 2019 – DOWNLOAD
کاربرد کربوکسی‌تراپی در درمان استرچ مارک
در کربوکسی‌تراپی، گاز دی اکسید کربن در عمق 6-5 میلی‌متری مناطقی از پوست که در آن‌ها استریا پدیدار شده است، تزریق میشود. این روش درمانی به صورت جلسات هفتگی و در 12-3 هفته، بسته به سن استریا، انجام میشود. تزریق CO2 به درون پوست، منجر به افزایش گردش خون در محل تزریق و افزایش میزان رهایش اکسیژن از اکسی‌هموگلوبین‌ها میشود که در نهایت سبب تحریک سنتز الاستین و هیالورونیک اسید و ترشح آنزیم کلاژناز میشود [1]
در مطالعه انجام شده توسط Podgórna و همکارانش در سال 2018 اثربخشی کربوکسی‌تراپی در کاهش ابعاد استریا از نوع striae distansae و بهبود الاستیسیته و مشخصات ظاهری پوست نشان داده شده است [2]
در مقاله دیگری که توسط Hodaib و همکارانش در سال 2018 انتشار یافته است، اثربخشی درمان استریا از نوع striae alba با کربوکسی‌تراپی و PRP مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. نتایج در هر دو گروه حاکی از بهبود معنادار شاخص‌های درمان است.
با این وجود از نظر مولفین، درمان استریا با PRP بر کربوکسی تراپی ارجحیت دارد، چرا که هزینه‌های درمان در صورت استفاده از PRP کم‌تر است و عوارض ناخواسته پس از درمان، حداقل است. حال آن که کربوکسی تراپی روشی پرهزینه است و ایمن بودن این روش درمانی هنوز به طور کامل محرز نشده است [3]
کربوکسی تراپی روشی پرهزینه است که با عوارضی چون درد و تشکیل هماتوم همراه است و یافته‌ها در خصوص اثربخشی آن، متناقض است. بنابراین، نمی‌توان کربوکسی‌تراپی را به عنوان یک درمان روتین برای استرچ مارک تجویز نمود.
2- Khater MH, Khattab FM, Abdelhaleem MR. Treatment of striae distensae with needling therapy versus CO2 fractional laser. Journal of Cosmetic and Laser Therapy. 2016;18(2):75-9 – DOWNLOAD
3- Soliman M, Mohsen Soliman M, El-Tawdy A, Shorbagy HS. Efficacy of fractional carbon dioxide laser versus microneedling in the treatment of striae distensae. Journal of Cosmetic and Laser Therapy. 2019;21(5):270-7. – DOWNLOAD
کاربرد لیزر در درمان استرچ مارک
در منابع مختلف، از انواع متعددی از لیزرها با دُز تابش متفاوت برای درمان استرچ مارک استفاده شده است. به عنوان نمونه در مطالعه انجام شده توسط Longo و همکارانش در سال 2003، لیزر مس-برماید در طول موج 510 تا 577 نانومتر برای درمان استریا در نواحی شکم، سینه و پا مورد استفاده قرار گرفت. تعداد جلسات در نظر گرفته برای این منظور، 4 جلسه با فواصل یک ماه بود. نتایج این بررسی بیان‌گر اثر بخشی درمان استرچ مارک به میزان 50 درصد در ناحیه شکم و پا و به میزان 30 درصد در ناحیه سینه بود [1]
در مطالعه دیگری، Khater و همکارانش در سال 2016 به بررسی اثربخشی درمان استرچ مارک با لیزر فرکشنال CO2 و مقایسه آن با میکرونیدلینگ پرداختند. نتایج این بررسی نشان دهنده اثربخشی درمان به میزان 90 درصد در گروه درمان شده با میکرونیدلینگ و 50 درصد در گروه درمان شده با لیزر بود [2]
در پژوهش مشابهی، Solaiman و همکارانش در سال 2019 نشان دادند 55 درصد از موارد striae distensae درمان شده با میکرونیدلینگ و 76 درصد از درمان‌های انجام شده با لیزر CO2 با بهبود همراه است. با این وجود مولفین تأئید نتایج به دست آمده را منوط به انجام بررسی‌های گسترده‌تر دانسته‌اند و با توجه به ایمنی، اثربخشی و مقرون به صرفه بودن میکرونیدلینگ، این روش درمانی را برای درمان استرچ مارک توصیه کرده‌اند [3]
2- Khater MH, Khattab FM, Abdelhaleem MR. Treatment of striae distensae with needling therapy versus CO2 fractional laser. Journal of Cosmetic and Laser Therapy. 2016;18(2):75-9 – DOWNLOAD
3- Soliman M, Mohsen Soliman M, El-Tawdy A, Shorbagy HS. Efficacy of fractional carbon dioxide laser versus microneedling in the treatment of striae distensae. Journal of Cosmetic and Laser Therapy. 2019;21(5):270-7. – DOWNLOAD
