ملاسما یک اختلال هایپرپیگمانتاسیون اکتسابی مزمن شایع است که بیشتر در ناحیه صورت رخ می دهد. این بیماری اگرچه ماهیت خوش خیم دارد، اما اثرات زیبایی‌شناختی نامطلوبی به همراه می آورد که کیفیت زندگی و روابط اجتماعی افراد را تحت تأثیر خود قرار می دهد. روش های درمانی مختلفی برای درمان ملاسما پیشنهاد شده است، اما اغلب این درمان ها با عوارض جانبی، به ویژه در صورت استفاده طولانی مدت، همراه هستند. به علاوه، در اغلب روش های درمانی، با قطع درمان عود مجدد ضایعات ملاسما رخ می دهد.
درمان ملاسما با استفاده از میکرونیدلینگ
از جمله روش های های نوین برای درمان ملاسما می توان به میکرونیدلینگ و استفاده از پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) اشاره کرد. میکرونیدلینگ به عنوان روشی ایمن و کم تهاجمی برای رساندن داروهای مختلف و ترکیبات موثر درمانی به عمق پوست شناخته می شود. این کار با ایجاد میکروکانال های موقتی در اپیدرم و درم فوقانی صورت می گیرد. PRP حاوی ترکیبی از فاکتورهای رشد با اثر شناخته شده در ترمیم بافت و مهار ملانوژنز است. اساس درمان اختلالات مرتبط با پیگمنتیشن با استفاده از PRP مبتنی بر اثر مهاری فاکتورهای رشد موجود در PRP (مانند TGFβ-1 و فاکتور رشد اپیدرمی) بر فرآیند ملانوژنز است.
نبود شواهد و گزارشات کافی در خصوص استفاده از میکرونیدلینگ و PRP در درمان ملاسما، Boparai و همکارانش را بر آن داشت تا در سال 2020 در مقاله ای که در ژونال DERAMTOLOGIC TEHRAPY انتشار یافته است به مقایسه ایمنی و اثربخشی میکرونیدلینگ و PRP در درمان ملاسما بپردازند. این تحقیق با مشارکت 30 بیمار مبتلا به ملاسما در ناحیه صورت انجام شد. بیمارن در محدوده سنی 31 تا 40 قرار داشتند. 60 درصد افراد داوطلب در این تحقیق، زن و 40 درصد مرد بودند.
آموزش مراحل درمان ملاسما با جلسات متوالی جوانسازی
درمان شامل 3 جلسه با فاصله 3 هفته بین هر دو جلسه متوالی بود. فالوآپ بیماران هر 6 هفته یک بار و به مدت 18 هفته انجام شد. پیش از شروع درمان، کرم بی حس کننده موضعی (مخلوط لیدوکائین 2.5% و پریلوکائین 2.5%) به مدت 1 ساعت در ناحیه درمان استفاده شد. برای تهیه PRP اتولوگ، خون گیری از بیماران در شرایط آسپتیک انجام شد. PRP با فرآیند سانتریفیوژ مضاعف تهیه شد که شامل سانتریفیوژ با 1500 دور در دقیقه به مدت 10 دقیقه، حذف لایه پلاسمای رویی و مجدداً انجام سانتریفیوژ در 4000 دور در دقیقه به مدت 10 دقیقه بود.
میکرونیدلینگ در شرایط آسپتیک با استفاده از دستگاه مجهز به نیدل‌های 1.5 میلی متری انجام شد. بلافاصله پس از انجام میکرونیدلینگ، PRP بر روی ناحیه تحت درمان اعمال شد. در پایان، کمپرس سرد با استفاده از کیسه های یخ به مدت 60 ثانیه بر روی محل انجام شد. ارزیابی نتایج با استفاده از تصاویر عکسبرداری شده و بر اساس شاخص مساحت و شدت ملاسما MASI)) صورت گرفت. همه 30 بیمار دوره درمان را تکمیل کردند. نتایج نشان دهنده کاهش معنادار شاخص MASI از مقدار 12.73 در شروع درمان به 6.09 در هفته 18 پس از آغاز درمان بود. روند کاهش معنی دار شاخص MASI از هفته سوم شروع شد.
میزان بهبودی در 60 درصد از بیماران بین 50 تا 75 درصد ارزیابی شد. در 30 درصد از افراد میزان بهبودی 25 تا 50 درصد و در 10 درصد باقیمانده از افراد میزان بهبودی کم تر از 10 درصد بود. هیچ عارضه جانبی جدی و ماندگاری مشاهده نشد. شایع ترین عارضه جانبی، اریتمای خفیف و موقت بود که بعد از عمل در 24 بیمار (80% افراد) دیده شد. عود ضایعات ملاسما در دوره فالوآپ 18 ماهه در هیچ یک از بیماران مشاهده نشد. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر ایمنی و اثر بخشی ترکیب میکرونیدلینگ و PRP اتولوگ در درمان ملاسما بود. ترکیب این دو روش می تواند به عنوان یک گزینه درمانی جدید، ایمن و موثر در درمان ملاسما و کاهش احتمال عود مجدد ضایعات به کار گرفته شود.
منابع:
1. Garg S, Khillan K, Bharija SC. Platelet-rich plasma therapy in the treatment of recalcitrant melasma. Dermatologic Surgery. 2019;45(3):482-4. Available at:
https://doi.org/10.1097/DSS.0000000000001559
2. Lima ED. Microneedling in facial recalcitrant melasma: report of a series of 22 cases. Anais brasileiros de dermatologia. 2015 Nov;90:919-21. Available at:
https://doi.org/10.1590/abd1806-4841.20154748
3. Boparai AS, Bhale G, Brar S. Evaluation of therapeutic outcome of transepidermal administration of platelet‐rich plasma with microneedling in melasma. Dermatologic Therapy. 2020;33(6):e14358. Available at:
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/dth.14358
