چشم ها یکی از مهم ترین اجزای اجزای صورت هستند. مطالعات مختلف نشان می‌دهد وجود ضایعات پوستی در اطراف چشم، تاثیر روانی زیادی بر روی زنان و مردان می گذارد. هایپرپیگمنتیشن اطراف چشم (POH) عبارت است از هایپرکرومیای یکنواختی که فضای پیرامون چشم ها را احاطه می کند. این ضایعه پوستی شایع تحت عنوان ملانوزیس دور چشم یا دوایر تیره نیز شناخته می شود.
هایپرپیگمنتیشن اطراف چشم ناشی از ترکیبی از عوامل مختلف مانند پیگمنتیشن ژنتیکی یا ساختاری، عروق زیر جلدی، ادم اطراف چشم، هایپرپیگمنتیشن ثانویه ناشی از درماتیت تماسی آتوپیک یا آلرژیک است. در عمل، تمایز و تفرق دادن این علل دشوار است. به همین دلیل، در اغلب موارد، درمان POH نیازمند به کارگیری یک رویکرد درمانی ترکیبی و چندگانه است.
روش های مختلف برای درمان اختلالات هایپرپیگمنتیشن
روش های مختلفی برای درمان اختلالات مرتبط با هایپرپیگمنتیشن و از آن جمله POH توسعه یافته است که از رایج ترین آن ها می توان به لیزرتراپی اشاره کرد. برای این منظور، انواع مختلفی از لیزرها با اثرات مختلف مورد استفاده قرار می گیرند که شامل لیزرهای کیوسوئیچ، لیزرهای pulsed-dye، لیزرهای ابلیتیو فرکشنال و غیرفرکشنال و لیزرهای غیرابلیتیو می شوند. در این بین، لیزرهای بازسازی کننده مانند لیزر اربیوم:YAG و لیزر دی اکسید کربن می توانند گزینه های کارآمدی برای درمان POH باشند. این لیزرها اثرات متنوعی بر روی بافت بر جای می گذارند که به عنوان نمونه می توان به تحریک تولید کلاژن، سفت شدن پوست و روشن شدن نواحی پیگمنته اشاره کرد.
یکی دیگر از روش های موثر در درمان اختلالات پیگمنتیشن، میکرونیدلینگ است که به دلیل اثربخشی بالا، عوارض کم و هزینه پایین کاربردهای روزافزونی در حوزه درماتولوژی پیدا کرده است. اساس این روش، ایجاد جراحت های فیزیکی محدود و موقتی با هدف تحریک فرآیندهای ترمیم و بازسازی بافت است. به علاوه، این روش نفوذپذیری داروهای موضعی را افزایش می دهد و از این طریق اثربخشی آن ها را ارتقا می دهد. از جمله داروها و مواد موثره مورد استفاده در درمان اختلالات مرتبط با پیگمنتیشن می توان ترنگزامیک اسید را نام برد. اثربخشی این ترکیب در کنترل ملانوژنز ناشی از تابش فرابنفش در مطالعات مختلف به اثبات رسیده است.
ارزیابی ایمنی و اثربخشی ترکیب میکرونیدلینگ و لیزر CO2 فرکشنال با ترنگزامیک اسید موضعی
در سال 2020، Ghandehari و همکارانش در مقاله ای که در ژورنال Dermatological Treatment به چاپ رسیده است، به ارزیابی ایمنی و اثربخشی ترکیب میکرونیدلینگ و لیزر CO2 فرکشنال با ترنگزامیک اسید موضعی در درمان دوایر تیره اطراف چشم پرداختند. برای این منظور، 30 بیمار در مطالعه وارد شدند. در طول دوره درمان، بیماران از انجام پیلینگ شیمیایی، تزریق فیلر بافت نرم، لیزرتراپی و استفاده از ترتینوئین موضعی منع شدند.
مطالعه از نوع split-face بود. به این ترتیب که برای درمان POH در سمت راست صورت بیماران از میکرونیدلینگ و ترنگزامیک اسید موضعی و در سمت چپ از لیزر CO2 فرکشنال و ترنگزامیک اسید موضعی استفاده شد. طول موج لیزر CO2 مورد استفاده در این تحقیق، 10600 نانومتر و فلوئنس آن 10 تا 15 میلی ژول بر سانتی متر مربع بود. میکرونیدلینگ با استفاده از دستگاه اتومات مجهز به کارتریج 12 نیدلی انجام شد. عمق نفوذ نیدل ها 5/0 تا 1 میلی متر و فرکانس نیدلینگ 100 تا 150 هرتز بود.
بلافاصله پس از انجام لیزرتراپی یا میکرونیدلینگ، 2 سی سی ترنگزامیک اسید (500 میلی گرم بر 5 میلی لیتر ) به صورت موضعی در محل درمان اعمال شد. درمان شامل 3 جلسه با فواصل ماهانه بود. پس از هر جلسه، دو درماتولوژیست به صورت blinded به ارزیابی نتایج پرداختند. هم چنین، فالوآپ بیماران تا دو ماه پس از آخرین جلسه درمان انجام شد. به علاوه، عوارض جانبی درمان و میزان رضایت بیماران از نتایج مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتایج نشان دهنده بهبود قابل توجه ضایعات تیره پیرامون چشم در تمام جلسات در مقایسه با حالت پایه (p < 0.05) بود. یک ماه، سه ماه و پنج ماه پس از آغاز درمان، تفاوت معنی داری بین نتایج کسب شده در دو گروه مطالعاتی مشاهده نشد. از نظر میزان رضایت بیماران، تفاوت معنی داری بین دو روش مورد مطالعه وجود نداشت. عوارض جانبی درمان در هر دو روش شامل ادم، اریتما، احساس سوزش و خارش بود. این عوارض موقتی بود و تفاوت معنی داری در میزان شدت آن ها بین دو گروه مشاهده نشد. اریتما در درمان مرکب از میکرونیدلینگ و ترنگزامیک اسید موضعی طولانی تر بود.
نتایج این تحقیق نشان دهنده ایمنی و اثربخشی ترکیب میکرونیدلینگ/ترنگزامیک اسید موضعی و لیزر CO2 فرکشنال/ترنگزامیک اسید موضعی در درمان تیرگی اطراف چشم بود. هیچ یک از دو روش عوارض جانبی جدی و ماندگاری به همراه نداشت. تکمیل مطالعات نیازمند پیاده سازی تحقیق در گروه های مطالعاتی بزرگ تر استو هم چنین، انجام مطالعات هیسیتوپاتولوژیکی برای درک تغییرات پیگمنتیشن پس از درمان توصیه می شود.
منابع:
- Rahman Z, Alam M, Dover JS. Fractional Laser treatment for pigmentation and texture improvement. Skin therapy letter. 2006;11(9):7-11. Available at:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17075654/
- Kontochristopoulos G, Kouris A, Platsidaki E, Markantoni V, Gerodimou M, Antoniou C. Combination of microneedling and 10% trichloroacetic acid peels in the management of infraorbital dark circles. Journal of Cosmetic and Laser Therapy. 2016;18(5):289-92. Available at:
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.3109/14764172.2016.1157363
- Ghandehari R, Robati RM, Niknezhad N, Hajizadeh N, Tehranchinia Z. Efficacy and safety of fractional CO2 laser and tranexamic acid versus microneedling and tranexamic acid in the treatment of infraorbital hyperpigmentation. Journal of Dermatological Treatment. 2020:1-6. Available at:
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09546634.2020.1819527
